Yatırım Arayışında Kritik Noktalar

Bu makale Joachim Behrendt tarafından kaleme alınmıştır.

BIC Angels olarak son dokuz aylık dönemde 200’ün üzerinde start up projeyle bir araya geldik. Bu yazıda görüştüğümüz projelerden edindiğimiz izlenimler ışığında, girişimcilerin yatırım arayışında başarılı olabilmeleri için nelere dikkat etmeleri gerektiğini kısaca anlatmak istiyorum.

Sunum Yatırımcıyla görüşmeye gitmeden önce mutlaka güzel bir sunum hazırlayın (Yatırımcı sunumu için örnek kaynak). Kendinizi nasıl anlattığınız çok önemli. Pozitif enerjiniz, işinizin sizde yarattığı heyecan, karşı tarafı olumlu etkileyecektir. İşinize ne kadar hakim olsanız da, sunum yapmak ayrı bir meziyet. Durumu şansa bırakmayın ve mutlaka önceden hazırlık yapın. Zamanı iyi yöneterek soru cevap için de fırsat bırakmaya özen göstermelisiniz. Sunumunuz esnasında size soruların geliyor olması, yatırımcının ilgi gösterdiğini belirten güzel bir işaret. Bu soruları ertelemeden anında cevaplamanız enerjiyi yüksek tutacaktır. Bu gibi durumlarda kimi zaman önceden hazırladığınız akışı bırakmak konusunda esnek olabilirsiniz. Size sorulabilecek soruları önceden tahmin etmeye çalışarak hazırlanmakta fayda var. Bunun için ekstra slaytlar, excel’de projeksiyonlar hazırlayabilirsiniz. Bir girişimci olarak sizden işinizle ilgili detaylara hakim olmanız beklenecektir; konu hakkında yatırımcıdan daha az bilgiye sahip olmanız çok olumsuz bir izlenim yaratır.

Özellikle iş modelinizi çok iyi anlatmaya ve bunu çok geciktirmeden sunumun başlarında yapmaya özen gösterin. Mümkün olduğunca basit ve sade bir dil kullanın. Karmaşık cümlelerden, aşırı teknik jargonlardan, kısaltmalardan kaçının ve gerekirse siz de sorular sorarak karşınızdaki insanının yaptığınız işi doğru anladığından emin olun. Sunumunuz içinde pazardaki rekabete mutlaka yer verin ve nasıl fark yaratacığınızı, üstün noktalarınızın neler olduğunu anlatın.

Yaklaşım Yatırımcıyla görüşürken onu partneriniz olarak görmenizi öneririm. Eğer görüşmeler olumlu sonuçlanırsa uzun vadeli yakın bir ilişkiniz olacağını düşünerek hareket edin. Kartlarınızı açık oynayın ve dürüst davranın. Gizlemeye çalıştığınız bir konunun sonradan ortaya çıkması şartları aleyhinize çevirecektir. Sorun yaratabileceğini düşündüğünüz konuları baştan paylaşarak birlikte çözüm geliştirmeye çalışabilirsiniz.

Hedef Birçok girişimcinin ortak hatalarından biri yatırım almaya çok fazla odaklanması ve bunu yegane hedef olarak benimsemesi. Bir girişimcinin asıl hedefi yaptığı işin başarılı olmasıdır.. Yatırım, başarıya ulaşmak için kullanılacak araçlardan biri. Hatta doğru kullanılmazsa, şirketinizin tasviyesine neden olabilecek bir araç. Yatırım almanın ne gibi yükümlülükler getirdiğini çok iyi araştırın. Örnek olarak aldığınız yatırım, işi bırakıp istediğiniz zaman vazgeçme esnekliğinizi ortadan kaldıracaktır. Artıları ve eksileri çok iyi değerlendirerek hareket etmenizde fayda var.

Zamanlama Yatırımı doğru zamanda aramak da göz önünde tutulması gereken bir konu. Genel yaklaşım prototip ürününüzü tamamlayıp, müşterilerden olumlu feedback aldıktan ve mümkünse ilk satışlarınızı gerçekleştirdikten sonra yatırımcıyla bir araya gelmeniz. Böylece hem somut verilerle yatırımcıyı ikna etmeniz kolaylaşacak; hem de şirketinizin değerlemesi yükselecektir. Prototip geliştirene kadarki süreci bootstrap ile, aile ve arkadaşların destekleriyle geçirebilirsiniz. Çok erken yatırım arayışına başlamanın doğru olmadığı gibi, bu iş için çok geç kalmamalısınız. İleride katkısının daha fazla olacağını ve şirketin büyümesini hızlandıracağını düşünerek uygun miktarda hisseyi vermekten çekinmemek gerekir.

Beklenti ve yatırımcı seçimi Yatırımcıdan beklentinizin ne olduğunu netleştirin. Ondan finansal olarak, iş bağlantıları aracılığıyla, sağladığı know howla ya da bir iş partneri olarak faydalanabilirsiniz. Sizin için vazgeçilmezler ve en önemli noktalar neler? Bunları bilerek hareket ederseniz doğru hedefe daha rahat ulaşırsınız. Ayrıca tutarsal olarak yatırım ihtiyacınızı da belirleyin. Bunu iki şekilde yapabilirsiniz:

- Şirketiniz kar etmeye başlayıncaya kadarki maliyetler: En temel ana başlıklar genelde personel, pazarlama ve altyapı harcamalarıdır, bunları basit bir fizibiliteyle rahatça tespit edebilirsiniz. - Eğer şirketinizin kar etmesi uzun bir süre alacaksa, bu durumda bir kaç aşamalı bir yatırım düşünebilirsiniz. Bunun için de tercih edilen zamanlama melek yatırımdan bir sene sonra ikinci aşama yatırımı almaktır. Bu durumda bir yıl için ihtiyaç duyacağınız finansman sizin yatırım tutarınızı belirleyecektir.

Kaynak seçimi Finansman ihtiyacınız için melek yatırımcılar oldukça iyi bir seçenek ancak onların yanı sıra diğer seçenekleri de birlikte kullanarak aradığınız miktarı optimize edebilirsiniz. Bu konuda iyi bir araştırma yaparak ailenizden alabileceğiniz destekleri, banka kredilerini, Tübitak, Kosgeb, Teknogirişim gibi devlet desteklerini, kuluçka merkezlerinin sağladıkları olanakları değerlendirebilirsiniz. Bazı projelerde ise bunların hiçbirini kullanmadan müşterilerinize işinizi finanse ettirebilirsiniz. Ürün ya da hizmetinizi tamamlamadan onlara satmayı başarabilirsiniz veya tedarikçileriniz de sizin için çeşitli kolaylıklar sağlayabilir. Örnek vermek gerekirse uzun vadeli ödemelerle satın almalar, tedarikçinizin sunacağı krediler, veya kar paylaşım modellerini bunlar arasında sayabiliriz.

Yatırım arayışında olan ve proje geliştiren bütün girişimcilere başarılar dilerim.