Türkiye'nin girişimcilik haritası açıklandı

Girişimcilik ekosistemini analiz ederek ekonomik büyüme sürecindeki etkisini araştırmak amacıya gelitşirilen Küresel Girişimcilik Monitörü'nün 2013 yılı Türkiye sonuçları açıklandı. Araştırma sonucunda oluşturulan endekste, Türkiye'deki büyük girişimcilik potansiyeli gözler önüne seriliyor.

Endekse göre, girişimcilik Türkiye'de gençler tarafından alternatif bir kariyer planı olarak görülüyor ve her 100 kişiden 32'si önümüzdeki üç yıl içerisinde girişimcilik faaliyetinde bulunmayı planlıyor. Ancak bu kişilerin sadece 10’u iş fikirlerini hayata geçirmek için harekete geçiyor.

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’nın (KOSGEB) öncülüğünde, Türk Ekonomi Bankası’nın (TEB) desteğiyle Türkiye ayağı hazırlanan araştırmaya; dünya GSYH’nin yaklaşık yüzde 90’ını, nüfusun ise yaklaşık yüzde 75’ini temsil eden farklı ekonomik kalkınma düzeylerinde 70 ülke katıldı.

Araştırma sonuçları KOSGEB Başkanı Mustafa Kaplan, TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici, TEB KOBİ Bankacılığı Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı ve Genel Müdür Vekili Turgut Boz ile Yeditepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Esra Karadeniz’in katılımıyla düzenlenen bir basın toplantısı ile açıklandı.

KOSGEB Başkanı Mustafa Kaplan, başta istihdam olmak üzere ekonomik ve sosyal anlamda son derece hayati işlevler yerine getiren girişimciliğin desteklenmesinin büyük bir önem taşıdığını belirterek, GEM araştırmasının girişimcilik ekosisteminin gelişmesi için gerekli zeminin oluşturulması çalışmalarına yön verecek veriler sağladığını belirtti. KOSGEB Başkanı Kaplan, GEM 2013 sonuçlarına göre Türkiye’de potansiyel girişimci oranının yüzde 32’ye çıktığını, her 100 kişiden 32 kişinin önümüzdeki 3 yıl içinde girişimcilik faaliyetinde bulunma niyetinde olduğunu ve bu sonuçla Türkiye’nin kendi kategorisindeki 30 ülke arasında 8. sırada bulunduğunu söyledi. Kaplan ayrıca, KOSGEB Girişimcilik Destek Programı ile 250.000 girişimciye eğitim verildiği ve 14.850 adet yeni işletme kurulduğu bilgisini verdi.

Ülkelerin gelişiminin sahip oldukları girişimcilik ekosisteminin gücüne bağlı olduğunu söyleyen TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici ise; “Ülkemizin sahip olduğu genç, eğitimli, teknolojiye ve yeniliğe açık iş gücüyle girişimcilik konusunda bölgesel bir çekim merkezi olması için büyük bir potansiyeli var. Bu nedenle TEB olarak bu alanda yatırım yaparak, Türkiye’nin en kapsamlı Girişim Bankacılığı’nı başlattık. Bu alanda birçok ilki gerçekleştirdik. Bugün burada açıklayacağımız dünyanın en kapsamlı girişimcilik endeksi ile ülkemizde girişimciliğin fotoğrafını çekerek bu alandaki çalışmaların bir adım öteye taşınmasına katkı sağlayacağımıza inanıyoruz” dedi.

TEB KOBİ Bankacılığı Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı ve Genel Müdür Vekili Turgut Boz ise, “Girişimcilik ekosisteminin merkezinde konumlanan bir banka olarak, TEB Girişim Bankacılığı kapsamında sunduğumuz hizmetlerde ve yapacağımız çalışmalarda bu Endeksin ortaya koyduğu sonuçların yol gösterici olacağına inanıyorum. Bilimsel araştırmalar sonucunda ortaya çıkan girişimcilik haritası bizlere rehber olacaktır” dedi. 

Girişimcilik gençlerin kariyer planları arasında

Endeks, Türkiye’de fırsatları değerlendirmek amacıyla girişimcilik faaliyetinde bulunan kişilerin yüzdesinin, 2011 yılından bu yana artış eğiliminde olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte, genç girişimcilerin sayısının da yükseldiği görülüyor.

Eğitimli kişilerin girişimcilik faaliyetine katılma oranında da artış olduğu göze çarpıyor. Üniversite mezunu girişimcilerin oranı 2006 yılında yüzde 15,30 oranındayken, 2013’te bu oranın yüzde 44’e yükselmesi, gençlerin artık girişimciliğe daha fazla ilgi gösterdiğini ve alternatif bir kariyer planı olarak görmeye başladığını gözler önüne seriyor. Eğitim düzeyi yükseldikçe, fırsata dayalı girişimcilik faaliyetinin arttığı, ihtiyaçtan dolayı girişimcilik faaliyetinin azaldığı görülüyor.

Her ülkede olduğu gibi, Türkiye'de de girişimcilerin çoğu erkek. 2013 yılında erkek/kadın oranı 2.13:1 olarak gerçekleşti. 2012 yılı (2.55:1) ile karşılaştırıldığında, az da olsa daha fazla kadın 2013 yılında girişimcilik faaliyetine başlamayı planlıyor ya da başladı.  

Başarılı girişimcilik saygınlık sembolü

Türkiye’de yetişkin nüfusun yüzde 73,95’i başarılı girişimcilerin toplumda yüksek bir statüye sahip olduklarını belirtiyor. Gelişmekte olan ekonomilerin ortalamasının, yani yüzde 72,73’ün üzerinde olan bu oran, insanlarımızı girişimciliğe yönlendirmek için önemli bir motivasyon aracı olarak dikkat çekiyor.

Türkiye’de potansiyel girişimcilerin oranı yaklaşık yüzde 32, yani her 100 kişiden 32’si önümüzdeki üç yıl içinde girişimcilik faaliyetinde bulunma niyetinde. Bu oran, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 29,09, gelişmiş ülkelerde ise  yüzde 14,27 olup Türkiye ortalamasının altında kalıyor. Türkiye gelişmekte olan 30 ekonomi arasında 8. sırada yer alıyor. Uluslararası karşılaştırmaya göre Türkiye’de girişimci potansiyeli bir hayli yüksek.

Bölge bölge girişimcilik haritası

Önceki yıllara göre artan örneklem sayısı sayesinde, hem 12 bölge çapında hem 26 bölge detayında girişim faaliyetleri incelendi ve Türkiye genelinde farklı bölgelerde girişimcilik faaliyetlerini karşılaştırma imkânı sağlandı. Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına (İBBS)-1’e göre 12 bölgeyi kapsayacak şekilde yapılan bölgesel analizde, sınıflandırmada yer alan bölgeler şu şekilde sıralanıyor: İstanbul, Batı Marmara, Ege, Doğu Marmara, Batı Anadolu, Akdeniz, Orta Anadolu, Batı Karadeniz, Doğu Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu.

Bölgesel inceleme sonuçlarına göre;

• Batı Anadolu Bölgesi erken dönem girişimcilik endeksi  açısından en girişimci bölge.

• Batı Anadolu bölgesinde, erken dönem girişimcilik endeksi yüzde 13 olup, her 100 kişiden 13 kişi girişimcilik faaliyetinde bulunuyor.

• Batı Anadolu’yu yüzde 11.30 oranıyla Güney Doğu Anadolu bölgesi izlemektedir. Akdeniz Bölgesi’nde bu oran, yüzde 10.94 olarak gerçekleşti.

• Doğu Marmara’da yüzde 10.76, Kuzey Doğu Anadolu’da yüzde 10.40, Ege’de yüzde 10.37,  Orta Anadolu’da yüzde 10.32, Orta Doğu Anadolu’da yüzde 9.98, İstanbul’da yüzde 8.22 ve Batı Marmara’da ise yüzde 8.00’dir. Girişimcilik endeksinin en az olduğu bölgeler ise Doğu Karadeniz (yüzde 7.61) ve Batı Karadeniz (yüzde 7.23).

• Türkiye’de 2013 yılında fırsatları değerlendirmek amacıyla girişimcilik faaliyetinde bulunan kişilerin yüzdesi 67 iken, ihtiyaçtan dolayı erken dönem girişimcilik faaliyetinde bulunanlar yüzde 30 oranında. Bölgelere göre değerlendirdiğimizde, özellikle İstanbul fırsata dayalı girişimcilerin en yoğun olduğu bölge olup, Türkiye ortalaması olan yüzde 67’yi, yüzde 81 oranı ile geçiyor.

• İhtiyaca dayalı girişimcilik oranın en yüksek olduğu bölge Güney Doğu Anadolu Bölgesi ( yüzde 38), Türkiye ortalamasının (yüzde 30) bir hayli üstünde.

• Güney Doğu Anadolu Bölgesi erken dönem girişimcilik endeksi açısından İstanbul bölgesine göre istatistiki açıdan daha yüksek girişimcilik endeksine sahip bir bölge olmasına rağmen bu bölge insanı başka bir alternatifi olmadığından ve/veya ihtiyaçtan/mecburen girişimci olmak zorunda kalırken, İstanbul bölgesinde girişimcilerin sadece yüzde 18’i ihtiyaç nedeniyle iş kuruyor.

• Kadın ve erkeğin girişimcilik faaliyetine katılması bölgeler arasında farklılık gösteriyor.

• Girişimcilik faaliyetinin en erkek yoğun bölgesi Batı Karadeniz, (3.31:1), göreceli olarak kadınların girişimcilik faaliyetlerine katılım oranının en fazla olduğu bölge ise Ege (1.81:1). Ege bölgesini, Doğu Marmara, Batı Marmara, Akdeniz, Kuzey Doğu Anadolu bölgeleri takip ediyor. 

• Batı Karadeniz’den sonra kadın girişimcilerin düşük olduğu bölgeler, sırasıyla İstanbul, Orta Anadolu, Orta Doğu Anadolu, Doğu Karadeniz, Güney Doğu Anadolu ve Batı Anadolu.

• 18-24 yaş gurubundaki girişimciler, Kuzey Doğu Anadolu, Orta Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde çok sık görülüyor (ortalama yüzde 21) ve bu oran Türkiye ortalamasından yüksektir. Bu durum doğum oranı nispeten yüksek olan bu bölgelerde genç nüfusun fazla olmasından kaynaklanıyor.