Theranos neden yatırımcılar açısından yılın olayı?
Bu yazı Jeff Carter'ın Points and Figures'da yayımlanan yazısının Türkçe çevirisidir.
Dün, Theranos’un durumu biraz daha kötüye gitti. Eğer onları bilmiyorsanız, şirket Silikon Vadisi’nin hızlı yükselen sağlık startuplarından biriydi. Şu anda, Theranos bir soruşturma altında. Bu olayın ortaya çıkmasını araştırma gazeteciliği yaparak sağlayan Wall Street Journal’a teşekkür ederiz.
Theranos, 4 finansman raundunda 88.4 M dolar elde etti. Kağıt üstündeki değerleri 9 milyar dolardı. Üstün nitelikli bir yönetim ve danışman kurulları vardı. Bu kurullar onların güvenilirliğini arttırdı fakat çok azı sağlık alanında yatırım yapan kişiler veya sağlık uzmanlarıydı.
Bir arkadaşımın dediği gibi, “Tohum veya erken tohum parası gibi ilk sinyaller parlak bir iş fikrini geri isteyen güçlü bir yatırımcının sinyaliydi. Fakat bu yatırımcının bir aile dostu olduğu ortaya çıktı. Ardından bununla beraber bu fırsatı kaçırma korkusu ve dışarıdan gelen daha fazla yatırım sinyalleriyle diğer yatırımcılar şirketin başına üşüştüler. Bir kere şirket erişilmesi zor bir seviyeye ulaştığında, aynı zamanda detaylı incelemede rafa kalktı çünkü fırsatı kaçırma korkusu şirketi dokunulmazlar ligine taşıdı. Daha fazla yatırımcı geldi.” Durum, anlaşmaya dahil olma, bunu risk sermayesi sitesine koyup böbürlenme yarışına dönüştü.
Fırsatı kaçırma korkusu yatırım disiplininizi bozabilir. Bunu pazarda birçok defa gördüm. Korku kendini açgözlülük olarak gösterebilir. Sürü aceleyle ilerler. Ve işten ayrılma zamanı geldiğinde çıkış kapısı o kadar büyük olmaz. Tam tersi durumda, korku onların hızlı hareket etmesini sağlar ve anlaşmaya dahil oldukları zaman buranın korku oteli olduğunu ve burada sıkışıp kaldıklarını fark ederler.
2013’te, bir anlaşma yapmayı çok istedim. Onun üzerinde çok fazla çalıştım. En sonunda avukatım beni kurtardı. Anlaşacağım kişi 350.000 dolarlık karşılıksız çek yazmış ve neredeyse 3 startupı öldürecekmiş. Anlaşmayı kurtarma kısmında, yeniden hatalar yaptım. Bu 3 şirket bugün hala iş dünyasındalar. Başarılı olsun olmasınlar, tehlikeyi atlattık ve bu süreçte inanılmaz şeyler öğrendik. İkisi aslında pozitif gelire sahip.
En zayıf olduğunuz anda, köpek balıklarının geldiğini göreceksiniz.
Oldukça teknik şirketlere yatırım yapmak çok zordur. Bunu iki kere yaptım. UICO ve NuCurrent’a yatırım yaptım. Onların teknolojisinin çalıştığına size temin edebilirim. Web sitelerine bakın. Yaptıkları şey devrim niteliğinde. Kendi yöntemlerince toplumu ileriye taşıyorlar. Ürün ve hizmetleri şimdiden satışa sunuldu ve çok iyi gelir elde ediyorlar. Onların teknolojisi gerçekten bir şeylere dokunan türden. Detaylı incelemesi daha uzun sürüyor fakat kesinlikle buna değer çünkü gerçekten nereye kadar gidebileceklerini ve hızlarını aldıklarında hedef kitlelerinin kim olabileceğini anladım.
Çocukluk döneminde olan teknolojilerin detaylı incelemesini yapmak zordur çünkü önce çalışıp çalışmayacağını öğrenmek durumundasınız. Genellikle, bir risk sermayesi, şirketi şirketin içini anlayabilecek birini çalıştırır veya bunu yapması için dışarıdan bir danışman tutar. Melek yatırımcılar için, bu oldukça zor çünkü bu konuda bilgili değillerse veya bu bilgiye sahip bir networke sahip değillerse, bu işi doğrulayacak bir insanı bulmak onlar için gerçekten zordur. Melek gruplarının çeşitli olmasının en büyük nedenlerinden biri budur, çünkü böylece yatırım paketlerini en iyi şekilde oluşturabilirler.
Şu an “Bu mükemmel kaptan aşikar, fakat tehlike bunun neresinde? Birkaç zengin adam paralarını kaybediyor. Ev ödevlerini yapmadılar. Aman çok önemli”
Konuyu burada bırakabiliriz ve siz haklı olursunuz. Fakat benim gördüğüm daha büyük bir resim var.
Startupları finanse etme ve onları terketme konusunda cesur yeni bir dünyaya giriyoruz. Kitle fonlaması da burada. Kitle fonlamasının getirdiği yenilikleri seviyorum. Tohum yatırımcısı olarak, sendika oluşturabilir ve şirketlerin fon almasını sağlayabilirim. Bu da farklı bir finansman kaynağı. Rekabeti arttırıyor. Ortalama insanlar için kendi kararlarını vermelerini kolaylaştırıyor ve risk almalarını sağlıyor. Kitle fonlaması insanların başka yollarla elde etme fırsatları olmayacak bir zenginlik elde etmelerini sağlıyor. Bir gün, bu şirketi bırakmayı daha da rekabetçi hale getirebilir. En sonunda bu erken dönem yatırımcıların, daha geç dönemlerde yatırım yapan kişilerin katılmak isteyeceği likidite için bir hızlandırıcı görevi görebilir.
Kitle fonlaması, Theranos gibi daha çok şirket ortaya çıkarsa işe yaramaz. Para karşılığında hisse değişimi yüksek düzeyde güven gerektirir. Ben tohum döneminde yatırım yaptığımda, sadece takıma yatırım yapmam. Onlarla aynı zamanda güvene dayalı bir ilişki kurarım. Tohum döneminde aynı zamanda diğer yatırımcılarla da güven ilişkisi kurmaya çalışırım. Onların tekrardan yatırım yapmasını isterim.
İşin içine büyük paralar girdiğinde, tekin olmayan karakterler ortaya çıkar. Onlar sadece para için sistemi kullanmaya bakarlar. Onlar koç gibi davranırlar. Uzman gibi davranırlar. İletişim kuran kişiler gibi davranırlar. Aslında onlar sülüklerdir.
Sadece risk sermayecileri Theranos’a kızmamalıdır. Risk sermayecileri ev ödevlerini yaparak ve paralarını sadece rağbet gören anlaşmalara yatırmayarak kendilerini koruyabilirler. Asıl kendini koruması gereken kişiler girişimciler. Şu an onlar için empati hissediyorum.
İnsanlar finansal oyunlarda yara aldıkları zaman, bunun tekrardan olmaması için oyunu kontrole kızgınlık ve acı gelir. Popüler politikalar genelde reddedilir – ve onlar genelde çok kötü dizayn edilmişlerdir. Süreçler zorlaşır. Zordan kastım daha pahalı ve uzun.
Peki hiç kimse oyunun adil olmadığını düşünürken, girişimciler riskli teknoloji şirketlerine nasıl yeni çalışanlar işe alacaklar? Para sadece bir element. İnsanlar resmin daha büyük bir parçası.
Burada oyuna giren yeni oyuncunun transparanlık olduğunu düşünüyorum. Açık olmak durumundasınız. Eğer yanlış bir şey oluyorsa ve bundan haberdarsanız, dile getirmelisiniz. Theranos’ta çalışan, oldukça katı maddeleri olan işçi sözleşmesini imzalamadan teknolojiyi görmeyen insanlar hakkında hikayeler duydum. Neden konuşmadılar? Ön protokolü imzalamadan ve parayı hesaba geçirmeden yatırımcıların teknolojiyi görmediklerini duydum. Bir şeylerin dönüyor olduğunu düşünüyorlarsa neden bunu kamuya açıklamadılar?
Yatırımcılar için zor olan şeylerden bir tanesi bir teknolojinin laboratuvardan çıkıp gerçekten yaşamadığı sürece onun işe yarayıp yaramayacağını bilmemeniz. iBio/Prople, Chicago Innovation Mentors, Jump Simulation, Research Park ve Matter’da gerçekten havalı şeyler gördüm. Onlar gerçekten dünyayı yaşamak için daha iyi bir yer haline getirecek düşünceler, yazılımlar veya aletler. Bunların bazılarının çalışıp çalışmayacağını görmek için bir temelin oluşması zaman alıyor. Şirketler yönlerini değiştiriyorlar. Dolayısıyla, yatırımcılar bir şeyin sahtekarlık olduğunu söylemek konusunda ketum davranabilirler.
Bilim finans gibi değildir. Bu hilekar bir finansın örneği. Bu genelde yakalanması çok kolay bir şey. Fakat Enron, Bernie Madoff ve diğerlerinde gördüğümüz gibi, sahtekarlığı görmek için finansal bildirimlerin ücra köşelerine kadar bakmak zaman alabiliyor. İyi muhasebeciler hesapları parmaklarında çevirebilirler.
Burada zarara uğrayan şey ilişkiler oluyor. Bir girişimci ve yatırımcı beraber oturdukları andan itibaren, bir ilişki oluşturmaya başlıyorlar. Bir girişimci birini işe aldığında, aralarında bir güven duygusu oluşmalı. Bir yatırımcı bir diğerine bir anlaşma önerdiğinde, bunun kötü bir anlaşma olmayacağı konusunda bir güven olmalı. Eğer bir güven duygusu olmazsa, işlerin kötü ilerleyeceğine hiç şüphe yok.