Startup'lar için finans kaynakları
Startup finansı seçenekleri arasında kendi yolunuzu bulmak zorlayıcı görünebilir. Fakat, şirketinizin kaynaklarını kurarken, seçeneklerinizi anlamak hayatidir. Her bir sermaye kaynağı, sermaye elde etmeden önce kurucunun detaylı bilgiye sahip olması gereken özel yükümlülüklere sahiptir. Ne kadar fazla rehbere sahip olursanız, fon toplama aşamanızın başarılı olma olasılığı o kadar yüksek olacaktır. Her bir farklı şirket seviyesi, endüstri ve dinamiklerine uygun olan farklı sermaye kaynakları bulunmaktadır.
Sermaye Kaynakları
Banka kredileri gibi geleneksel finans kaynakları startuplar için kullanılabilir olmayabilir dolayısıyla size daha uygun erken dönem yatırım fon kaynaklarını araştırmanız gerekebilir. Bir startupın büyümesini desteklemek için kullanabileceğini sermayeyi bulabileceği birçok platform mevcuttur.
Öz sermaye
Öz sermaye bir startupın ilk olarak kendi gelirinden ve girişimcinin kişisel finansmanından fonlanması sürecidir. Öz sermaye gelişimi yavaş seyreden veya güçlü birim ekonomisi veya minimum operasyonal masrafa sahip olan işletmeler için mantıklı olabilir. Fakat, birçok startup için, öz sermaye yavaş operasyonel büyümeye; pazarlama ve büyümeye ek bir yatırım olmadan da daha iyi fonlanmış rakiplerin gerisine düşmeyle sonuçlanabilir.
Arkadaşlar ve aile
Bazı startuplar aile ve arkadaşlardan gelen küçük katkılarla yürütülebilir. Kişisel ilişkinin söz konusu olması, ilişkinin dinamiklerine bağlı olarak bir avantaj veya dezavantaj olabilir. Startuplar potansiyel erken yatırımcılardan öncelikli olarak iyi bir yatırımcı olup olmadıklarına bakarak yatırım kabul etmelidirler, aile veya arkadaş olarak yapılan değerlendirme ikinci planda olmalıdır.
Hızlandırıcılar ve kuluçka merkezleri
Yatırım ve/veya ofis alanı, mentorluk veya eğitim programları gibi diğer servisleri sağlayan organizasyonlar hızlandırıcılar veya kuluçka merkezleri olarak adlandırılırlar. Bazı startup hızlandırıcıları hisse veya dönüştürülebilir hisseler karşılığında erken dönem yatırım sağlamaktadırlar. Bazı startuplar için bu programlar değerli bir tavsiye ve network kaynağı olabilirler.
Melek yatırımcılar
Melek yatırımcılar genellikle bir grubun içindeki melekler dışında da yatırım yaparlar. Tarihsel olarak bu startup fonlamasının en önemli kaynaklarından biridir. Melek yatırımcılar, genellikle güçlü endüstri geçmişine sahip olurlar (ve genellikle kendileri de eski girişimcilerdir), mentorluk ve iş çevresine sizi tanıtma yoluyla işinize hatırı sayılır bir değer katabilirler.
Risk sermayesi
Risk sermayesi şirketleri, bağış fonları, aile ofisleri ve büyük kuruluşlar gibi yatırımcıların adına fonlara yatırım yaparlar. Risk sermayesi şirketleri yapacakları yatırımın seviyesine ve tipine göre işinizi yönetirler. Şirketler için potansiyel bir risk sermayesi yatırımcısına yaklaşmadan önce onun iyi bir seçim olduğundan emin olmak için araştırma yapmak önemlidir.
Hisse senedi kitle fonlaması
Gelişen hisse senedi kitle fonlaması endüstrisi girişmcilere tek bir seferde birçok değişik sermaye kaynağını kombinleme olanağı tanır. Hisse senedi kitle fonlaması, müşteriler ve arkadaşlardan gelen yatırımlardan, melek ve risk sermayesi yatırımcılarından gelen yatırımlara kadar birçok farklı türdeki yatırımı kapsayabilir. Hisse senedi kitle fonlaması şirketleri etrafında bir topluluk kurmak isteyen, kaynak, tanıştırmalar ve bağlantılarla şirkete katkıda bulunmak isteyen yatırımcı kitlesinden faydalanmak isteyen şirketler için uygundur.
Startup sermayesi toplamanın basamakları:
Startupınız büyüdükçe, şirketinize farklı zamanlarda yatırım yapmak isteyen farklı türde yatırımcılar olacaktır. Yaygın fon basamakları:
Tohum Öncesi
Tohum
A Serisi
B Serisi
Sermaye Büyümesi
Startup finansmanının her bir aşaması farklı türdeki yatırımcıları, anlaşma türlerini ve fiyatlandırma dinamiklerini kapsar.
Sermaye yapıları
Borç
Borç finansmanı ve krediler genellikle erken dönem startuplar tarafından kullanılabilir değildir. Fakat eğer kullanılabilirlerse, öngürülebilir bir sermaye maaliyeti sağlarlar. Fakat, geri ödeme dönemleri ve kredi almak için gereken varlıklar normal iş kredilerini minimum düzeyde varlığa sahip, düşük gelirli startuplar için uygun olmayan sermaye kaynakları haline getirir.
Hisse
Hisse erken dönemlerindeki bir şirket için en yaygın yatırım aracıdır ve yatırımcılara şirketin hisselerinin dağıtılmasını kapsar. Yatırımcılar için geri dönüş ise hisselerin değerindeki artış ve bu hisselerin üçüncü bir partiye satılmasıyla sağlanır.
Değiştirilebilir tahvil
Değiştiştirilebilir tahvil, daha sonraki zamanlarda varlığa dönüştürülebilen bir borç finansmanı şeklidir. Bu varlıklar erken zamanlarındaki şirketler için dinamik yapıda yatırımlar sağlayabilirler.
Teminat
Teminatlar, ileriki bir zamanda veya bazı koşullar sağlandığında şirket tarafından yatırımcıyla yeni hisselerin verilmesini sağlayan bir tür hisse opsiyonudur.
Çalışan seçenekleri
Startup çalışanlarına genellikle şirket hisselerinin bir bölümü hisse opsiyonu şeklinde dağıtılır. Bu türdeki hisseler genellikle kişisel, takım veya şirket performansına bağlı olarak opsiyonlanmışlardır.
Ücretinizi Belirlemek
Ön protokol
Ön protokol, şirkete yapılacak yatırım için temel oluşturacak ana protokollerin bağlayıcılığı olmayan bir özetidir. Ön protokolde bulunan anahtar protokoller genellikle para transferleri ve şirketin kontrolüyle ilgilidir.
Değer biçme
Bir startup yatırım aşamasının değeri birçok farklı şekilde belirlenebilir. En temel yollardan biri, o aşamada şirketin ne kadar nakit paraya ihtiyacı olduğu ve varolan sahiplerden ne kadar varlık devredilebileceğinin belirlenmesiyle olur. Bir yatırım aşamasındaki değeri belirlemek için kullanılan toplam şirket değerlendirmesi teklif edilecek hisselerin sayısı ve hisse başına anahtar anlaşma protokollerinin kullanışlı bir özetidir.
Aşamanın büyüklüğü
Bir şirketin erime hızı harcamalarının gelirlerini geçme oranıdır. Erime hızı genellikle aylık olarak dolar bazında ifade edilir. Bir yatırım aşamasında şirketinizin toplaması gereken sermayeyi belirlemenin bir yolu, bir sonraki sermaye aşamasına hazır olana kadar faaliyetinizi sürdürmeniz için size gereken nakit paradır. İzlemeniz gereken yol, operasyonel masrafları karşılamak için kullanılabilir olan nakit paranın miktarıdır ve mevcut erime hızınıza göre bu parayı kullanabileceğiniz ay sayısıyla ifade edilebilir.
Bu aşamada yatırımcılarınıza ne kadar hisse vermeniz gerektiği ise gelecekte sermaye toplamak için düzenlemeniz gereken aşamaların sayısı ve bu aşamalarla kurucularınız ve ilk yatırımcılarınızın haklarında ne kadar bir kayıp olacağı ile belirlenebilir.
Bilgi hakları
Yatırım anlaşmanız belirli yatırımcılara bilgi, finansal taahütler ve iş güncellemeleri hakkında bilgi alma hakkı verebilir. Bazı anlaşmalar yatırımcıya ofislerinizi ziyaret etmek ve önemli çalışanlarınızla tanışma hakkı da verebilir.
Oy hakkı
Farklı türdeki hisseler, farklı durumlarda farklı oy hakkına sahip olabilir. Önemli oy hakları, kurumun sertifikasının değişmesi, direktörlerin atanması, yeni hisselerin dağıtımı, borç alınması, hissedarlara ödeme yapılması veya şirketin satılması gibi konularda oy haklarını kapsayabilir.
Yeni hisse çıkarmama
Birçok yeni hisse çıkarmama koşulu vardır. Mandal hakkı imtiyazlı hisse senetlerini, genel hisse senedine yaşanacak kaybın etkilerini azaltacak sayıda veya belirli bir fiyattan çevirilmesini sağlar. Tam mandal hakkı imtiyazlı hisse senedini en karlı fiyattan genel hisseye çevirir. Ağırlıklı ortalama mandal hakkı ise dönüşüm fiyatını daha önceki aşamalarda toplanmış olan ve gelecekteki aşamalarda toplanacak olan meblağnın ağırlıklı ortalamasını alarak hesaplar, bu hesaplamayı yaparken de her bir aşamadaki hisse sayısını ve hisse başına olan fiyatı göz önünde bulundurur.
Pay-to-play koşulları yatırımcıların yeni hisse çıkarmama koşullarını korumak için daha sonraki aşamalara katılmalarını zorunlu kılarak yeni hisse çıkarmama koşullarını dengeleyebilir.
Nisbi esas hakları yatırımcıları hissedarların yüzdelik sahiplik haklarını koruyacak şekilde ileriki aşamalarda hisse almalarını olanaklı kılar.
Ne zaman sermaye toplanmalı?
Zamanlama
Girişimciler her zaman geleceği planlamalı ve ihtiyaçları olmadığında fon toplamalıdırlar; yatırım anlaşmalarını belirlerken size üstünlüğünüzü kaybettirecek bir duruma doğru yol alırken değil. Startuplar, fonlama zamanlarını hem sermaye gereksinimlerine, hem de iş ve büyüme kilometre taşlarına bakarak belirlemelidirler. Yeni ürün versiyonlarını piyasaya sürmek, yeni müşteriler kazanmak ve pozitif bir medya bakışı kazanmak potansiyel yatırımcılarla yapılacak olarak görüşmelerde yardımcı olabilicek ilgiyi sağlamak açısından yararlı olabilir.
Ürün/Market uyumu
Startuplar yarattıkları ürüne karşı bir pazar ilgisi olduğunu kanıtladıkları zaman online sermaye toplamada en çok başarıyı elde ederler. Pazarda ürüne karşı kanıtlanmış bir istek olduğunda, şirket ürün/pazar uyumunu yakalamış olarak sayılabilir. Bu ilgi, ürüne karşı olan isteği doğrulamaya ve hedef kitlenin ürün için para ödemek konusunda gönüllü olmasına yardım eder.
Aşamalar arasındaki zaman
Aşamanın büyüklüğü, bu aşamanın ne kadar sürede gerçekleştirileceği ve bir sonraki yatırım aşamasına kadar şirketin ne kadar süre faaliyet gösterebileceğini etkileyebilir. Şirketler toplayabilecekleri meblağa ve yaratabilecekleri yatırımcı talebine bağlı olarak birçok büyüklükte online yatırım aşamaları düzenleyebilirler.
Yatırımcıları anlamak
Yatırımcıların sahip olması gereken özellikler
Yatırımcılarla konuşurken, potansiyel yatırımcıların neyin içine girdiklerini bildiklerinden emin olun. Erken dönem sermaye toplama sürecinin amacı bir ortak bulmaktır, dolayısıyla dürüstülük ve tam şeffaflık bir yatırım ilişkisinin temelidir.
Sahip olunması gereken özellikler ve ilişkinin elementleriyle beraber, işinize kimin yatırım yapabileceğini sınırlayan yasal gerekliliklerden de haberdar olmalısınız. Doğrulanmış yatırımcılar için gereklilikleri ve değişik türdeki yatırımcılar için değişik yasal kuralları gözden geçirmelisiniz.
Yatırımcıların amacı nedir
Her bir yatırımcı biriciktir fakat potansiyel yatırımları değerlendirmek için kullandıkları faktörler online sermaye toplamadan önce, genel yatırımcı kriterlerine göre plan yapabilmenizi sağlayacak kadar tutarlıdır. Erken dönem yatırımcıları genellikle ürüne karşı olan ilgi, takım, pazar büyüklüğü, teknoloji ve müşteri isteğinin kombinasyonuna bakarlar.