Sosyal Ticaret Analizi

Bu makale Erol Kıroğlu tarafından kaleme alınmıştır. Bu yazı kişisel olarak ilgilendiğim mobil sosyal ticaretle ilgili edindiğim bilgileri bir araya getirip, birbirine benzeyen ve büyüme potansiyeli olan dört uygulamayı kıyaslamaktadır. Verilen bilgiler her ne kadar araştırma sonucu olsa da referans verirken kesin yargılardan kaçınılması daha doğru olacaktır.

Mobil sosyal ticaret yapan dört uygulamayı seçip, birbirlerine benzer ve birbirlerinden farklı olarak neler yaptıklarını incelemek ve böylece sosyal ticaretin dinamiklerinin neler olduğunu saptamak istedim. İncelemek üzerek seçtiğim uygulamalar, yakın zaman önce eBay’in satın aldığını açıkladığı Svpply, 18 Milyon Dolar yatırım alan ve Apple’ın satın almayı istediği yönünde söylentiler çıkan the Fancy. Diğer iki uygulamaysa Want ve Wish. Bu dört uygulamada da bulunan, sosyal ticaretin iskeletini oluşturan bileşenler, sade bir profil, kullanıcıların işin sosyal yönünden faydalanabilmeleri için bir haber kaynağı (feed), istenilen, aranan ürünlerin kolaylıkla bulunmasını sağlamak için kategorilere ayrılmış ve arama kutucuğundan oluşan bir arama sayfası. Uygulamanın içeriğinin oluşturulması, iş ve gelir modelinin saptanması, kullanıcının tam olarak hangi acıyı çektiğinin belirlenmesi ve sunulan çözüm gibi konularsa girişimden girişime değişiklik gösteriyor. Bahsi geçen tüm özellikleri tek tek ele alalım.

Uygulamalarda profillerin ortak özelliği takip ettiğimiz kişiler ve takipçilerimizin bulunması. Svpply, ortak özelliklere ek olarak istediklerim, sahip olduklarım ve koleksiyonum özelliklerini barındırıyor. İstediklerim, uygulama içinde gezinirken karşılaştığımız ve almak istediğimiz ürünleri, İstiyorum diye işaretledikten sonra, bu ürünlerin biriktiği; sahip olduklarımsa, sahip olduğumuz ürünleri belirttiğimiz yer oluyor. The Fancy, konuyu ‘isteme’den farklı bir noktada ele alarak ‘fancy’lediklerim’ özelliğini uygulamasına yerleştirmiş. Fancy beğenilen ürün hakkındaki yargıyı çok net koymuyor. Alacağım demektense Fancy’letiyor ve daha yumuşak bir geçiş sağlanıyor. Böylece daha aktif bir kullanıcı kitlesi oluşturmak istiyor. Want ve Wish de tüketiciden beklenen açısından Fancy’e yakın hareket ederken sonuca yönelik olmak konusunda Svpply’e benziyor Want’larım ve Wish’lerim özelliklerini kullanıyor.

Haber kaynağı (feed) için ortak olan, takip edilen kişilerin paylaşımlarını izleyebilme, her paylaşıma aksiyonda bulunabilme, ürünün fiyat ve kaç kişi tarafından beğenildiği bilgisini almak oluyor. Svpply, kullanıcıya, uygulamayı kullanmaya başlar başlamaz 10 kişiyi takip ettiriyor. Bu davranış, Svpply’ye, uygulamayı küçük çemberler halinde kullanan kullanıcılar yerine, birbirini tanımayan ama aynı zevki paylaşan büyük çemberler oluşturma ve daha büyük sayılarda beğenilerden ve paylaşımlardan bahsetme şansı verirken özel alandan uzaklaşmalarına sebep olabilir. Fancy’nin başlangıçtaki haber kaynağını, tanımadığımız ve takip etmiyor olduğumuz kişilerin paylaşımları oluşturuyor. Böylece hem uygulamaya olan yabancılık kolay atlatılıyor hem de seçme şansı olmadan takip etmek durumunda kalınmıyor. Want, tıpkı Svpply gibi rastgele 10 kişi takip ettirerek başlatıyor ve diğer uygulmalardan farklı olarak ürünler hakkında yazan yorumları okuyabiliyoruz. Wish ise kimseyi takip ettirmiyor ama kişinin ilgisini çeken ürünleri bulması çok zor olmuyor çünkü uygulama ‘browse’ ekranından başlıyor ve o ekranda kategorize edilmiş ürün çeşitliliği mevcut. Kullanıcı, kendi ilgisini çeken içeriğe kolayca ulaşabiliyor.

İçerik üretimi tüm sosyal ağlar için önemli bir konu ve içeriği kullanıcının üretmesi özellikle önemli ve son derece kritik. Bu dört uygulamaya baktığımızda fotoğraf çekip içerik üretme konusunun ön plana çıktığını görüyoruz. Svpply ise fotoğraf ekleme konusunda pek şans tanımıyor. Fotoğraftan ziyade bir yerlerde oluşturulmuş olan kaynağı direkt olarak almak istiyor ve biraz zor bir yol seçiyor. Yer imlerine eklenti yaptırıyor, webde o eklentiyi kullanarak beğendiğimiz ürünlerle karşılaştığımızda istiyorum olarak işaretleme şansı veriyor. Aynı konu Fancy için de geçerli. Bu durum üretilen içeriğin kaliteli olmasını sağlıyor ama biraz uğraştırıyor. Ek olarak Fancy fotoğraf çekerek içerik üretme imkanı da sunuyor. Want fotoğrafla içerik ürettiriken; Wish, fotoğraf çekip, ürün barkodu okutup, galeriden seçtirip ürünün bulunduğu sayfanın linkini kopyalatarak ürün ekletebiliyor. Tüm uygulamalar mobil olarak kullanılabiliyor. Svpply, The Fancy ve Want’ı web üzerinde de kullanabiliyoruz.

Uygulamalar üzerinden iki farklı şekilde satın alma işlemi gerçekleştirilebiliyor. Svpply, Want ve Wish ürünün satıcısının sayfasına yönlendirip alışverişi orada tamamlatırken; Fancy herhangi bir yere yönlendirmeden işlemi tamamlatıyor. Sonuç olarak bu dört uygulama ve çok sayıda olan diğer uygulamalar da göz önüne alındığında, her bir değişkenle oynadığımızda bambaşka sonuçlar doğurma olasılığı olmasına rağmen sosyal ticaretin formülünün(Kullanıcının yaşadığı acı, Acıya sunulan çözüm, Profil Sayfası, Haber Kaynağı, Arama Sayfası, İçerik Üretimi, İş ve Gelir Modeli) çok gizemli olmadığını fakat kullanıcının gerçek değeri veren olduğunu ve kullanıcıya, kullanmak için bir sebep ve duygu sunabilen uygulamaların daha verimli olacağını söyleyebiliriz.