Girişimcilere Hukuki Tavsiyeler
Bu makale Gökhan Uğur Bağcı tarafından kaleme alınmıştır.
Son yıllarda e-ticaret alanında girişimci sayısı önemli ölçüde arttı. Umarım bu sayı artmaya da devam edecek. Başarılı projelerin ortaya çıkması için çok fazla etken vardır. Bu etkenlerden çok önemli bir tanesinin de hukuk olduğunu gözden kaçırmamak gerekli. Çok iyi bir iş planınız, çok iyi yatırımcılarınız, çok iyi bir ekibiniz olabilir. Fakat projenizin hukuki alt yapısı yanlış kurulmuş ise ya başarısız olur ya da size hem zaman hem de para kaybettirir. Herkesin çok iyi hukuk bilmesi mümkün müdür peki? Elbette hayır. Ama bir projeye başlanırken yapılabilecek çok temel bazı hususlar kolaylıkla dikkate alınabilir. Burada yazanların yol gösterici nitelikte olduğunu unutmayın. Her zaman en sağlam yol işin uzmanı bir hukukçudan destek almaktır.
1. PROJE KONUSUNUN HUKUKA UYGUNLUĞU
Bir proje fikrine maddi ya da manevi herhangi bir yatırım yapmadan evvel o fikrin hukuken mümkün olup olmadığını mutlaka kontrol edin. ÖRN; Ülkemize kaçak yollarla giren ürünleri satacak bir web sitesi açma niyetiniz varsa bunun yapılmasının mümkün olmayacağını baştan tespit ederek boşa zaman ve para harcamayın.
Bu kontrolü yapmadan yatırım yapıp daha sonra emeği ve parası çöpe giden kişiler ne yazık ki var. Kendi yaptığınız kontrolde hukuki bir problem olup olmadığı konusunda şüpheniz varsa bir hukukçudan yardım almanız en garanti yoldur.
2. ALAN ADI - MARKA MEVZULARI
E-Ticaret projelerinde en önemli değerlerden bir tanesinin alan adı olduğunu unutmayın. Genel alan adları olan com – net – org gibi uzantılı adlarının yanında mutlaka com.tr uzantılı alan adının da boşta olduğundan emin olun. Alan adlarının boşta olması da ne yazık ki yetmez. Mutlaka sizin kullanacağınız hizmet ve ürün sınıfında Türk Patent Enstitüsü (TPE) yani ülkemizde marka, tasarım ve patent gibi hakları tescil etmek konusunda tek yetkili kurum nezdinde aynı ya da benzer bir marka olup olmadığına bakın. TPE marka sicilinde online ortamda marka kontrolü yapılabilmektedir.
Alan adı ve markanızı tescil etmeden uluorta telaffuz etmeyin! Son yıllarda bu tür fikir hırsızlıkları çok yaygın. Hatta bu işten para kazanan insanlar var. Bu konular gerçekten tahmin bile edemeyeceğiniz kadar önemli. Bugün piyasada faaliyet gösteren birçok şirketin bu konularda sıkıntı yaşadığını unutmayın. İşi baştan sağlam tutmazsanız ileride düzeltmek gerçekten çok zor. Özetle iş planı ve bütçe hazırlarken mutlaka bunları da dahil edin.
3. PROJENİZ İÇİN UYGUN ŞİRKET TÜRÜ
Bir projeye başlarken mutlaka vergi mükellefi olmanız gerekecek bu kesin. Fakat hangi tür vergi mükellefiyeti size daha uygun? Projenizi başlangıç aşamasından itibaren kuracağınız, sermaye şirketi dediğimiz limited ya da anonim bir şirket üzerinden yürütebilirsiniz. Ya da sermaye şirketi kurmadan gerçek kişi olarak adınıza bir vergi levhası alarak işinize başlayabilirsiniz.
Eğer işin başında yatırımcınız varsa ya da kendiniz yeterli bütçeyi ayırabiliyorsanız sermaye şirketi olarak (ki tavsiyem anonim şirkettir. Bir sonraki yazımda nedenini anlatacağım) başlayabilirsiniz. Ama maksadınız önce projenin işlerliğini test etmek ise asla sermaye şirketi kurmayın ve gerçek kişi olarak bu işe başlayın. Kurulmuş bir sermaye şirketinde işler yürümediğinde şirketi tasfiye etmenin yani kapatmanın da çok zahmetli olduğunu unutmayın.
4. BAŞLANGIÇ İÇİN GEREKLİ HUKUKİ METİNLER
Internette yayınladığınız her tipte web sitesinde yapılacak işin niteliğine göre mutlaka yer alması gereken hukuki metinler olacağını unutmayın. Yapacağınız işin türüne göre bunların neler olduğunu araştırın ve işe başlamadan bunlar hazır olsun. Elbette bu metinleri hazırlamanın en iyi yolu işin uzmanı bir avukattan destek almaktır. Fakat ilk aşamada maliyet nedeniyle bu mümkün olmayabilir. Bu noktada piyasada sizden önce mevcut olan rakiplerin ya da benzerlerin sitelerini inceleyip onların kullandığı metinlerden faydalanın. Fakat o metinleri aynen alıp kullanmanın da hukuka aykırı olduğunu unutmayın. O metinler size yol gösterici olsun ve siz kendi metinlerinizi hazırlayın.
5. YATIRIMCI İLİŞKİLERİ
Her girişimci bir aşamada mutlaka yatırımcı almak isteyecektir. Projenizin hangi aşamasında yatırımcı almanızın gerekeceğini baştan tespit edin. Hatta alternatifli bir planınız olsun. Sizin öngördüğünüz zamandan önce ya da sonra bu tür bir yatırımının söz konusu olabileceği ihtimalini göz önünde bulundurun.
Yatırımcının projenize yatırım yapması demek incelemeniz gereken bir çok hukuki metin demektir. Hisse Satış Sözleşmesi, Hissedarlık Sözleşmesi, Şirket ana sözleşmesinin değişmesi gibi bir çok husus karşınıza çıkacak. Bu noktalarda yatırımcı her zaman sizden daha tecrübeli ve donanımlı olduğu için sizin de bazı temel sözleşme kavramlarını bilmeniz gerekli. Yoksa ileride bir bakarsınız bütün şirket elinizden gitmiş! Bu konularda mutlaka kendinizi geliştirin, eğitimlere gidin, daha evvel yatırımcılarla karşı karşıya gelmiş arkadaşlarınızın tecrübelerinden faydalanın.
Yaşadığım bir olayda yatırımcı 1 milyon USD civarında parayı şirkete koymuş. Fakat girişimcilere imzalattığı sözleşmeler ile bu paranın neredeyse tamamını borç vermiş gibi göstermiş ve senede bağlamış. Ne yazık ki girişimci genç arkadaşlar da neyin ne olduğunu anlamadıkları için her şeyi imzalamışlar. Şimdi bu arkadaşlar projelerinin tutması için dua ediyor.
Bu yazıda çok detaya inmeden bazı temel noktalara dikkat çekmek istedim. Bundan sonra (eğer siz okuyucular da isterseJ ) sizlerden gelecek talepleri de dikkate alarak detaylar konusunda da yazacağım.
Yönetici Ortak | Partner Dirigente | Managing Partner
B+B Hukuk Bürosu | Studio Legale | Law Office