Bir yatırımcıyı ne kurucu dostu yapar?
Bu yazı Ben Marcus'un Medium'da yayımladığı yazının Türkçe çevirisidir
Risk sermayesinde seçenekler bol. Pazar güçleri değerleri aşağıya çekse de, para hâlen güçlü bir varlık. Risk sermayecileri en iyi şirketlere yatırım yapmak için birbirleriyle yarışıyorlar. Bundan dolayı yatırımcılar, kurucu dostu şeklinde anılmak için çabalıyor. Peki bir yatırımcıyı kurucu dostu yapan şey nedir?
AirMap için Seri A yatırımı geçenlerde toplamış biri olarak, gelecekteki ve varolan yatırımcılara bazı öneriler verebileceğimi düşündüm. Temelim olması nedeniyle, 2006’da kurduğum ilk şirketimi kendi imkanlarımla yönettim ve 2014’te şirketten ayrıldım. Haziran 2015’te AirMap için tohum finansmanı aldım ve ilk risk sermayesi yöneticim aramıza katıldı (mükemmel biri olan, Lux Capital’dan Bilal Zuberi). Seri A’yı Mart 2016’da kapadık ve şu an ikinci risk sermayesi direktörüm de aramıza katıldı (yine çok değerli biri olan, General Catalyst’ten Hemant taneja). Ayrıca ilk dönemlerinde olan birçok şirkete melek yatırımlarda bulundum dolayısıyla masanın diğer tarafını da az çok deneyimledim.
Bu garip bir durum
Öncelikle risk sermayecisi ve kurucu arasındaki ilişki birkaç aşamadan geçiyor. Bir kurucu kur yapma ve fon toplama sürecine bir yatırımcı ile girdiğinde, onlar ve fonları için en iyi kararı verme işi yatırımcınındır. Yatırım aldıktan sonra, daha çok kurucunun isteklerine göre işler şekilleniyor. Bu biraz garip bir değişim. Benim en çok tercih ettiğim yatırımcılar kur yapma ve anlaşma döneminde gerçek niyetlerini belli edenler. Bu aşamada gerçek isteklerini belirten yatırımcıları yatırım sonrası kendini gösterenlerden daha çok tercih ediyorum. Karşılıklı anlaşma olmadan, kendinizi rahatsız hissedebileceğiniz belirsiz bir ortamda çalışıyorsunuz. Yatırım sonrası, yatırımcı, hala fon için en iyi kararları vermek zorunda fakat genel manada konuşmak gerekirse şirket için en iyisi olanı seçme eğiliminin aynı zamanda fon için en iyi olan olduğu ortaya çıkıyor.
Kurucular: Eşinizin sizi yalnız bırakmasını istiyor musunuz?
Kurucular ve yatırımcılar, bir yatırım yapıldığında evlenirler. Eşinizin sizi yalnız bırakmasını ister miydiniz? Sadece boşanmak üzere olduğunuz zaman. Kötü ilişki. Mükemmel yatırımcılar, kurucularının nasıl bir ilişkiden hoşlandığını bilirler, ne zaman beraber vakit harcamanız gerektiğini bilirler, ne zaman özgürlük alanı verilmesi gerektiğini bilirler, fakat kesinlikle şirketlerini yalnız bırakmazlar. Büyük bir hata yapmak üzere olduğum zaman, yatırımcılarımın bana iki kere düşünmemi öğütlemelerini isterim. Dahası, yatırımcılar (özellikle en büyükleri) takımın bir uzantısı olmalıdırlar. Bizim yatırımcılarımız, iş geliştirme, işe alım, fon toplama ve diğer başka işlerde yararlı olduklarını kanıtladılar. Öncesinde, bazı danışmanlar bana tohum finansmanı süresinde, hisse yerine değiştirilebilir tahvil vermemi ve Seri A boyunca bir yönetim kurulu oluşturmamamı tavsiye ettiler. Fiyatı olan bir tohum raundu yaptığımız ve o zaman Bilal ile bir yönetim kurulu oluşturduğumuz için çok mutluyum. AirMap üzerindeki dikkati ve odaklanması paha biçilemez olduğunu kanıtladı.
Deneyimleri paylaşmak
Kurucu dostu yatırımcılar kurucular ile deneyimlerini paylaşır. Deneyimi paylaşmak şeklinde gelen bir tavsiyeye en güzel karşılığı veririm ve birçok girişimcinin ve yöneticinin benimle hemfikir olacağına inanıyorum. Biz genelde olay bazlı karar veririz dolayısıyla eğer bir yatırımcıysanız ve kendinizi “Şöyle yapmalısın” derken buluyorsanız belki durup kendinize neden sorusunu sormalısınız. Daha önce bu stratejiyi izleyip başarılı olmuş portfolyo şirketleriniz oldu mu? Lütfen geçmiş deneyimlerinize dayanarak spesifik durumların ne kadar başarılı ve başarısız olduğu bilgisini paylaşın. Tabii ki, istisnalar her zaman olacaktır. Başarılı startupların çoğu genelde tamamen yeni olan bir yöntem bulurlar, dolayısıyla birçok karar sezgisel olabilir. Durumun gerçek deneyime değil daha çok sezgiye dayandığı açıkca ifade ediliyorsa yatırımcının tavsiyesi en çok o zaman işe yarar.
Bir şirket yürütmek yolcu uçağı uçurmaya benzer. CEO olarak, ben kaptanım fakat zihinleri ve sezgileri ile benim karar almamda bana yardım edecek olan bir ekibim var. Bir pilot sadece yardımcı pilotuna güvenmez, aynı zamanda yolcular, kule görevliler, mekanik ekip, hava trafiği kontrolünü yapan kişiler ve diğer kaynaklar güvenli bir uçuş için ona kararlarında yardım ederler. Bazen deneyimli pilotlar, çizgi kontrolü yapan kişilerden hatta ve hatta havayollarının aşçısından bile yararlanabilirler. Yatırımcılar ve yönetim kurulu üyeleri CEO için uçuş ekibinin birer parçasıdırlar. En iyi yatırımcılar ve yönetim kurulu üyeleri mükemmel koçlardır. CEO olarak, önemli kararlar alacağım ve şirketin başarısından ben sorumluyum fakat çevremdeki kişileri dinlemek ve onlardan ders almaya ihtiyacım var.
İş kararlarında çok nadiren egoya yer vardır. Hepimizin öğreneceği çok fazla şey var. Bir girişimci için kendi sezgilerini dinlemek ve diğer kişilerin düşüncelerine çok az önem vermek kolaydır fakat böyle ego temelli hareketler birçok şirketi raydan çıkarmıştır. Tabii ki, eğer haklıysanız diğerlerinin duygularının işinize yön vermesine izin vermeyin.
Fon toplamaya yardım etmek (ve genel olarak network )
En iyi yatırımcılar portfolyo şirketlerine fon toplamak için yardım ederler. Yatırımcılar fon toplama işinin içindedirler. Kurucular değil. Kurucu dostu yatırımcılar en güçlü yeteneklerini portfolyo şirketilerine fon toplamada yardım etmek için kullanırlar. Yatırımcılar aynı zamanda birçok yatırımcı tanır, bir yatırımcı için diğer yatırımcılarla tanışmak veya ön aramaları yapmak veya kimin şirket için iyi bir yatırımcı olduğuna karar vermek çok daha kolaydır. Tabii ki, yatırımcılar devam eden finansal aşamalarda oranlı yatırım yaparlarsa da güzeldir.
Yatırımcılar insanlarla tanışma işinde ustadırlar ve bu süreçte çok geniş bir network elde ederler. Ek olarak, yatırımcılar bir fona üye oldukları zaman, ortaklarının networkleri de işin içine girer. Dolayısıyla, yatırımcılar potansiyel işe alımlar, danışmanlar, yönetim kurulu üyeleri, iş ortakları ve şirketi satın alabilecek potansiyel kişilerle sizi tanıştırabilirler.
Lütfen zamanıma saygı duy
İnanın veya inanmayın, yatırımcılarla anlaşmak kurucuların yaptığı tek iş değil. Bir yatırımcının zamanının kısıtlı olduğunu biliyorum, fakat ben de bir şirket yönetiyorum. Stratejimizi belirlemek, en iyi insanları işe almak, inanılmaz ürünler ve servisler yaratmak, ortaklarla ve müşterilerle ilişkiler kurmak ve arada bir yatırımcılarla konuşmak için takımımla çalışmam lazım.
Kur yapma ve fon toplama sürecinde, kurucu dostu bir yatırımcı kurucunun daha fazla zamanını isterken daha dikkatli düşünmeli. Eğer bir yatırımcı yatırım yapmayacaksa toplantı yapmaz. Eğer sonuçlar onun kararını etkileyemeyecekse önemli işler için bu işte daha yeni olan bir elemanını yollamaz. Yatırım yapmayacaksa kurucunun zamanını harcamak istemez, fakat endüstri hakkında olabildiğince fazla bilgi edinme şansını kullanmak ister. Bunun hep olduğunu biliyorum fakat bu inanılmaz derecede kaba bir hareket.
Kurucu dostu bir yatırımcı oyun oynamaz. Girişimcinin size söyledikleri açık ve nettir. Girişimciler kartlarını açık oynar. Güvenilir olmadığımı kanıtlayana kadar bana güven ve daha sonra benimle konuşmayı bırak. Lisedeki “Sanırım benden hoşlanıyor” oyunu herkesin zamanını harcamaktan başka bir şey değildir.
Birçok menfaat var
Herkes için birçok menfaat olduğunu kabul edelim. Yatırımcı binlerce veya milyonlarca dolar yatırım yapıyor ki bu çok fazla para demek. Kurucu bir şirket kuruyor, yıllarını bu maceraya, milyonlarca veya milyarlarca insanın bağlı olacağı ürüne veya hizmete adıyor. Şirket insan çalıştırıyor – bir günde belki binlerce. Bu bir oyun değil. Kurucu dostu yatırımcılar şirketleriyle poker oynamıyorlar – şirkette çalışan insanları, müşterilerini ve maceralarının pozitif etkileyeceği hayatları umursuyorlar.
Belki de kısa vadede bir yatırımcının kurucu dostu olup olmadığını anlamanın en iyi yolu onun en güzel fikirleri önerip önermemesi ve yatırımcıyla yolları kesişen insanlardır. Uzun vadedeki en iyi ölçü ise girişimcinin sonraki startuplar için yatırımcıya dönüp dönmemesidir.