Bir yatırımcının Startup'ınıza uygun olmadığını gösteren işaretler

Bu yazı, Rob McDonald'ın Medium'da yayımladığı ''Red flags that an investor may not be a fit for your startup'' isimli yazısının Türkçe çevirisidir.

Birçok makalede, 2016’da risk ekosistemi için geleceğin neler getireceğinin çok belirsiz olduğundan bahsediliyor. Mark Suster gibi çabuk üreyen aslanlar (hem fiil hem de yatırım aktivitesi olarak) “eğer gelecekte fon toplamanın daha zor olacağını düşünüyorsanız (hem zaman hem de fiyat olarak), harcamalarınızı kontrol altında tutarak paraya ihtiyacınız olduğu zamanı geciktirmeyi kendinize borçlusunuz” şeklinde tavsiye veriyorlar. Bu pazar güçleri startup CEO’larına toplayabildikleri kadar sermaye toplamalarını öneriyor gibi görünüyor, bu sermaye ideal yatırımcıdan gelmiyor olsa bile.

İlk ve en önemli olarak, birinden para almak (bir kişiden veya kurumdan) herkesin harcı değil. Zincirde bir yerde biri bu doları kazandı ve bu dolar size onu daha fazla dolara çevirmeniz umuduyla verilecek. Bu oldukça büyük bir yük ama aynı zamanda bir ayrıcalık.

Ek olarak, bu makale için sert eleştiriler bekliyorum. Doğal olarak, birçok iyi yatırımcı aşağıdaki listedeki maddelerin çoğunu gerçekleştiriyor. Bazı yatırımcılar o kadar başarılılar ki onlara biraz daha fazla taviz vermeye gönüllü olabilirsiniz.

Bununla beraber, kaçınmanız gereken bazı uyarı maddeleri ve yatırımcılar:

1. Pahalı hesap tablosu: Birçok hesap tablosu tek tek hesaplandığında önemsiz, ama hepsi beraber düşünüldüğünde önemli olan birçok gizli masraf barındırır. Bazı örnekler sigorta masrafları, finansal süreçleri tamamlama masrafları, yönetim kurulu üyeleri seyahat giderleri ve devam eden yasal süreç harcamalarıdır. Size yatırım amaçlı verilen total miktarla, bu harcamaları karşılaştırın. Pahalı bir hesap tablosu için daha detaylı bilgileri aşağıda paylaşıyorum:

Yasal: Startupların en büyük yatırımcının yasal masraflarını ödemesi bir kuraldır. Avukatlar (avukat olduğumdan buradaki ironiyi anlayabiliyorum) sınırı geçebilmek adına mükemmel bir iş çıkartmaktadırlar dolayısıyla sınırı göz önünde tutmalısınız. Ek olarak, yasal harcamaların ilk kapanışı yaptıktan sonra biteceğini mi yoksa devam eden zorunluluklar için de para ödeyecek misiniz bilmelisiniz. (örneğin, ilerideki raundlar bittiğinde yatırımcı konseyinin parasını karşılamak gibi).

Sigorta: Sigorta, Seri A finansmanlar için oldukça normaldir. Yüksek bütçeli yatırımlarda genelde bunun dahil olup olmaması beni endişelendirmez. Benim endişem bu sigortanın bir kaç ekip elemanını kapsayacak şekilde genişletilmiş halini yatırımcının dayatmasından kaynaklanır. Çünkü sigorta primleri her yıl sigorta kapsamında her bir kişi için ödenir bu da yüksek bir yıllık masraftır.

Finansman: Bu kazanması zor bir nokta çünkü startuplar finansmanı sağlamak konusunda açıkgözlü olmak zorundalar. Ek olarak bazı yatırımcıları kişisel olarak bazı finansal göstergeleri yerine getirmek zorunda olabilirler (derlenmiş, gözden geçirilmiş veya vergilendirilmiş). Bu nedenle bazen hesap tablosundaki raporlama gereksinimleri çok geniş ölçüde ele alınmış olabilir, bu durumda da gerekli değerleri yatırımcılara sağlamak için startupların oldukça pahalı bir çalışma yapması gerekir (takımın harcayacağı vakitten söz etmiyorum bile).

Kiralar: Açık olmak gerekirse, yatırımcı ile beraber çalışmanın çok mantıklı olduğu durumlar vardır (ofis alanı sağlayan hızlandırıcılar, bazı büyük enstitü fonları). Fakat, bir yatırımcının finansman bitmeden startupın X bin dolar kiralaması şart koştuğunu duyduğumuz zaman dikkat kesiliyoruz. Ne zaman yatırım arka kapıdan çıkıp yatırımcının cebine doğru yol almaya başlarsa bizim o noktada endişelerimiz başlıyor.

Diğer Ücretler: Yatırımcılar şirkete sermaye sağlıyor dolayısıyla şirket işinin değerini büyütmek için bu sermayeyi kullanabilir. Detaylı inceleme ücreti, tanıtım ücreti veya finansmana bağlı diğer ücretlerle alakalı herhangi bir hesap tablosu daha derin bir analizi gerektiriyor. Genel müdürlerin zararları anlaşma bulmak için karşılanır, startuplar bir şirket tarafından seçilmek için para ödememelidirler.

2. Büyük olmayan büyük yatırımcılar: Startupların sürekli “Bir kere büyük bir yatırımcı bulduğunda bize bu maddelerle geri gel” cümlesini sıkça duyduğu bir pazarda, büyük olmayan yatırımcılara öyleymiş gibi davranılabilir. Fakat, eğer büyük yatırımcı olabilecek seviyede bir yatırım yapılmıyorsa, 3 ana sorun ortaya çıkabilir: 1) daha sonra yatırımcılar tekrar anlaşma gereği duyabilirler, 2) hesap tablosunun güç maddeleri sermayelere orantısız dağıtılmış sentetik bir ilişki sağlayacak ve 3) ileriki konularda yatırımcıların onayı gerekirse ki bu sık olarak görülür, bu yalan büyük yatırımcı çoğunluğu sağlamak için yeterli olmayacaktır.

3. Size bakıcılık yapanlar: Biz startupları yatırımcının onayladığı bir muhasebe firmasıyla çalışmaya zorlayan veya startupı yatırımcıların muhasebecilerini kullanmayı zorunlu kılan yatırımcılar gördük. Doğal olarak, yatırımcı hiçbir neden yokkken şirketin muhasebecilerini reddederse bu durum bazı endişelere yol açar. Ek olarak, bu yatırımcıların şirketin kayıtlarını ve muhasebesini tutan muhasebecileri münasebetsiz bir şekilde kontrol etmesi manasına mı geliyor?

4. Büyük opsiyon fonları ve ağır yetki koşulları: Biz startuplara yüzde 25’e kadar opsiyon fonu bulundurmaya veya pazardışı yetki koşullarına (4 yıl yetki, 1 yıl bekleme) zorlayan ön protokoller gördük. Bir startupın belli bir miktarda opsiyon fonu bulundurması oldukça normal olsa da, bu startupın işe alım politikası ile tutarlı olmalıdır. Eğer fon çok büyük olursa veya pazar dışı yetkilendirmeye olanak sağlıyorsa, yatırımcı kurucuların motivasyonunu düşürüyordür. Eğer bir yatırımcı, “Her şey güzel, eğer gerekli olursa senin için büyük bir fon ayırabiliriz” diyorsa, daha sonradan verilen fonlar ve sınırlı hisseler sizin elinizde varolanlar kadar iyi olmayacaktır (fiyat ve baz yönünden).

5. Garip ve yeni hisse dağıtımına karşı bir tutum: Sadece çok nadir durumlarda yatırımcıyı yeni hisse dağıtımından koruyan maddeler olmalıdır. Açık olmak adına, ilerlemekte olan raundlar boyunca yeni hisse dağıtımına karşı olan bir dil kullanmayı önermiyorum. Ayrıca yatırımcının ilerideki raundlarda ek sermaye yatırımı yapmasını sağlayan öncelikle haklara odaklanmıyorum. Benim buradaki yorumum yatırım yapan fakat gelecekteki raundlarda veya bir sonraki raundda yeniden hisse dağıtımıyla karşılamama koşulunu koyan yatırımcılara. Bu sadece pazar dışı ve ileride sorunlara yol açabilir.

6. Ortak Girişim Yönetim kurulu üyesi: Bazı fon liderleri koltuğunu devretmeyi ve emekli olmayı düşündüğünden bu durumu istediğimden daha sık görüyoruz. Genç üyeleri kurullarda görmek istesem de, kurulun doğru yatırımcı temsiline sahip olduğundan emin olmak istersiniz. Örneğin, bizim çalıştığımız bir şirket direktörler kurulunda genç bir üyeye sahip. Yatırımcının kurul temsilcisi onun gündemini zorlamak için fonda yeterli güce sahip değildi. Kurul temsilci seçimi genelde kapanıştan sonra olsa da, kapanıştan önce yatırımcı ile aynı sayfada olduğunuzdan emin olun.

7. Herkes için satın alma veya satma hakkı: Bu madde birçok büyük tartışmaya yol açtı. Eğer yatırımcının kurul temsilcisi hizmetleri için ek hisse istiyorsa, ilerlemek için biraz tereddüt edilmesi gerekir. Yatırımcının kurul temsilcisi kurul hizmeti için zaten ödeme almış durumda, aslında genel ortak olarak kurula hizmet etmek onların görevi. Ek olarak bireyi veya yatırımcının kurumunu ödüllendirmek için hisse gerekli midir? Direk bireyi ödüllendirmek gerektiği zaman özellikle endişe duyuyorum. Çünkü bu alışılagelmiş bir durum değil.

8.   Damla damla fonlama: Bunu şu anki pazarda çok sık görüyoruz. Yatırımcılar büyük bir yatırım miktarına söz veriyorlar fakat daha sonra bu yatırımı kilometre taşları temel olacak şekilde bölümlere ayırıyorlar Bu birçok nedenden dolayı endişeye yol açıyor 1) Ulaşılıp ulaşılmadığını açıkca tartışamadığımız kilometre taşlarını yazmak oldukça zor, 2) startuplar bu yatırımı kesinlikle almışlar gibi operasyonlarına devam edemiyorlar 3) bu durum uzun bir süre startup ın değerinin belirlenmesi sürecini durduruyor. Startuplar en iyi çalışanları işe almaları gerektiğinde o paranın orada olacağını bilmeleri gerekiyor ve yatırımın bölümlere ayrılması bu durumu zorlaştırıyor.

9. Çok fazla para kazanmak isteğiyle az yatırım yapmak: Sadece bu madde üzerine uzun bir yazı yazabiliriz. Çok az miktarda yatırım yapan kişilerden uzak durmaya çalışın. Duyduğunuz gibi,  en az yatırımı yapanlar en can sıkıcı olanlardır (bu acı ama gerçek bir doğru). Az miktarda yatırım yapan kişileri engellemek için yasal argümanlar da sunabilirdik ama sadece atasözüne güvenin.