Bir yatırımcı gözüyle Startup yatırımı türleri
Startup'lar farklı büyüklükte olmaları ve değişik faaliyet alanlarında yer almaları sebebiyle yatırımcılar için oldukça renkli bir sınıfı oluşturuyor. Bu sebeple farklı yatırım yapılarını ve terminolojisini öğrenmek startuplara yatırım yapma kararı verirken daha bilinçli olmanıza yardım edebilir.
Startup Yatırım Türleri
Startup'lara ve erken dönem şirketlere yatırım yapmanın birçok farklı yolu bulunmaktadır.
Genel hisse senedi
Genel hisse senetleri genellikle kurucular ve çalışanlar tarafından sahip olunan hisselerdir fakat erken dönem yatırımcılarının genel hisse senetlerine yatırım yaptığı birçok durum bulunmaktadır. Genel hisse senedi varlıkların en basit halidir. Genel hisse senedi sahipleri genellikle imtiyazlı oy hakkına sahip olurlar fakat bu haklar sınırlı olabilir ve imtiyazlı hisse senedi sahiplerinden genelde daha az hakka sahiptirler. En önemlisi de, genel hisse senedi sahipleri borçlular ve imtiyazlı hisse senedi sahiplerinin hakları ödendikten sonra şirketin varlıkları üzerinde hak iddia edebilirler.
İmtiyazlı hisse senedi
İmtiyazlı hisse senetleri genellikle yatırımcılar dışındaki kişilere verilir ve genel hisse senedi sahiplerinden daha farklı haklara ve koşullara sahiptirler. Örneğin, imtiyazlı hisseler yeni hisse dağıtımında hakların kaybını önleyen veya en aza indiren haklar veya şirket satıldığında ayrıcalıklar sağlayabilir.
Değiştirilebilir tahvil
Değiştirilebilir tahvil, genelde gelecekteki bir finansal aşamada varlığa dönüştürülebilen borç çeşididir. Yatırımcı ileride iskontolu bir fiyattan varlık alacağını düşünerek startupa borç verir.
Başarı Primi
Risk sermayesi ve özel sermaye dünyasında Başarı primi, bir fonun yöneticisine ödenen yatırımcı karının oranıdır.
Başarı primi kötü bir şey değildir – Fon yöneticilerini yatırımcılarının paralarını verimli kullanmak ve onlar adına güvenilir yatırımlar yapmaya yöneltir (çünkü fon iyi bir performans göstermezse, yönetici başarı primi almayacaktır). Fakat, kitle fonlaması dünyasında, başarı primi yatırımcı için hatırı sayılır bir masraf, platformlar ve yatırımcıyı yanlış yönlendiren bir etmen olabilir.
İki farklı başarı primi tipi:
Portfolyo başarısı: Diyelim ki fon yöneticisine yatırım yapması için $100K verdiniz ve yatırımcı bu parayı 10 farklı yatırım için kullandı. Eğer bu şirketlerden 9’u başarısız olursa ve bir tanesi yatırımınızın 10 katı kadar gelir getirirse, $100K geri dönüşle tam olarak başladığınız yere geri dönmüş olursunuz ( $90K’ı başarısız şirketlere yatırmış olsanız bile). Paranızda aldığınız dönüş hiçbir kar getirmez ve fon yöneticisi başarı primi alamaz.
Yatırım başına başarı: Fakat eğer siz yatırım başına bir başarı primi ödeseydiniz – birçok kitle fonlaması platformunda olduğu gibi işler bu sefer çok farklı olacaktı. Yukarıda anlattığımız yatırımın aynısını düşünün, eğer her bir yatırımınız için yüzde 20 başarı primi ödüyor olsaydınız hiçbir şekilde kar edememiş olmanızın yanında, başarılı yatırım için 20K dolar ödemek durumunda kalacaktınız ve 80K dolar ile yani başladığınızdan daha az bir paraya sahip olacaktınız (bütün masraflarla beraber büyük ihtimalle elinizdeki meblağ daha az olacaktı).
Peki bu nasıl oluyor? Başarı primi portfolyonun bütünü için değil yatırım başına hesaplandığında siz hala karlı yatırımınızın yüzde 20’si kadar 20K Dolar para ödemek durumunda kalıyorsunuz. Bu durum platformlar ve sendika yöneticileri için iyi fakat yatırımcılar için kötüdür.