Başarılı Bir İş Planına Giden 10 Adım

Necmettin Begiter'le geçen yıl Doğuş Üniversitesi'nde tanışmıştık, geçen haftalarda epostayla çok güzel bir öneri getirdi. Etohum sitesinde girişimcilere faydalı olabilecek yabancı makalelerin Türkçesini yayınlamamızın faydalı olacağını söyledi. Daha sonra ilk çeviri makaleyi gönderdi. Necmettin Begiter'e teşekkür ediyorum, diğer yazıları bekliyoruz.

Makalenin yazarı Martin Zwilling'dir. Startup Professionals, Inc. Genel Müdürü ve Kurucusu; Southwest Software Ventures and Consulting Yönetici Ortağı; RelGuard, Re:Think, CheapLimoRates.com, Adobe Coatings, ezPrintSite, zEthics ve Healthcents Danışma Kurulu Üyesi. Bu metin startupprofessionals.com adresinden yazardan izinli olarak çevrilmiştir.

Başarılı Bir İş Planına Giden 10 Adım İnsanların fikrinize yatırım yapmasını istiyorsanız, verebileceğim en iyi tavsiye basit bir iş planı yazmanızdır. İş planı bir doktora tezi ya da bir roman değildir. Hem kullandığınız kelimeler, hem de görüntüsü dolambaçsız olsun, ve planı kısa tutun. İş planında bulunması zorunlu olanlar için Yatırım Alacak Bir İş Planının 10 Anahtarı (İngilizce) makalesine bakabilirsiniz.

Buradaki en önemli prensip, iş planının kolay okunabilir olmasıdır. Bu da ortama bir gazete haberi (lise bir) seviyesinde yazmak anlamına gelir. İnsanların iş planınıza hızlıca, hâttâ telefonda birisiyle konuşurken ya da epostalarına bakarken göz gezdireceğini anlamalısınız.

Ama ifadelerin basit olması gerekliliğini “basit düşünün” şeklinde de almayın. Basit tutmanızın sebebi anlatmaya çalıştığınız şeyi takım üyelerine ve yatırımcılara etkin ve hızlıca verebilmektir. Bunu aklınızdan çıkarmayın. Tim Berry'nin basit planlar üzerine yazdığı makalesinden bazı yönergeler:

Planı kısa tutun. Karşınızdakilere aktarmanız gereken herşeyi 20 sayfaya sığdırabilirsiniz. Gerekirse, diğer detaylar ve raporlar için ayrı bir belge hazırlayın. Çok kısa, bir sayfalık bir özet de, yöneticiler için iyi olabilir ama yatırımı almak için yeterli olmayacaktır.

Genel görünümü güzelleştirin. Kelime seçimlerinin dışında, hazırlayacağınız metnin görünüşü de davetkâr olmalı. İki fonttan fazlasını kullanmayın. Fontlar da 10-12 punto olmak üzere, Arial, Tahoma veya Verdana gibi şerifsiz fontlar olsun.

Uzun, karmaşık cümleler kurmayın. En iyisi her zaman kısa cümlelerdir, çünkü daha hızlı okunurlar ve okuyan kim olursa olsun anlayacaktır.

Jargondan, kısaltmalardan ve şişirme kelimelerden uzak durun. Siz NIH'in “biz bulmadık” (not invented here), KISS'in “işi zora koşmasana” (Keep it simple stupid) anlamına geldiğini biliyor olabilirsiniz, ama herkesin bildiğini varsayma hatasına düşmeyin. Basit, dolaysız bir dil kullanın. “istifade etmek” yerine “kullanmak”, “tarihte o noktada” yerine “o zaman” gibi daha dolaysız, ortak ve basit kelime ve ifadelere ağırlık verin.

Madde imleri sizin dostunuzdur. Bir konunun veya planın öğelerini sıralama ve önceliklerini göstermede faydalıdırlar. Gerektiğinde kısa açıklamalarla zenginleştirerek kullanın. Açıklanmamış madde imlerinin de sorular doğuracağını unutmayın.

Planı çok fazla çizelge ve cafcaflı renklerle doldurmayın. Resimler ve çizelgeler bazen bir fikri açıklamada çok iyi olabilir, ama herşeyin fazlası zarar. Dozunu iyi ayarlayamazsanız konu bütünlüğünü bozarlar.

Bölümleri birbirinden sayfa sonları ile ayırın. Çizelgeleri metinden ayırmak ve tabloları vurgulamak için de aynı taktiği kullanabilirsiniz. Şüpheye düştüğünüzde, yeni sayfaya geçin. Okuyan kimse bir sonraki sayfaya geçmekten çekinmez.

Boşluk bırakın. Sayfanın her kenarında 2.5 santim boşluk olsun. Her zaman imla kontrolü kullanın. Sonra metni dikkatlice tekrar okuyun ki kendisi doğru ama yeri yanlış kelime ve ifadeler olmasın.

İçindekiler tablosu koyun. Hiçbir yatırımcı yönetici bilgileri veya çıkış stratejisi gibi önemli verilere ulaşmak için sayfa sayfa dolaşmayı sevmez. Günümüzde çoğu kelime işlemci program bölüm başlıklarına bakarak içindekiler tablosu oluşturabiliyor. Bu özelliği kullanmaktan çekinmeyin.

Yatırımcıların görüştüğü çoğu girişimci süper bir iş hayal eder ama yazılı bir iş planları bile yoktur. Konuşarak yatırım alabileceklerini zannederler. Bir de iş planında ürünü uzun uzadıya açıklayan ama finansal olarak çok az veri bulunduran yatırımcılar vardır. Bu planlar da tutmaz.

Eğer mevzuyu az ve öz açıklayamıyorsanız, bunu yapabilecek biriyle anlaşın. Aslına bakılırsa, basitlik ve okunabilirlik en karmaşık teklifi bile kabul ettirmenin en etkin yöntemlerindendir. Anlaması kolay bir iş planı yolun yarısını katetmiş demektir. Unutmayın, basit kötü demek değildir.